Aποϊδρυματοποίηση των υπηρεσιών υποστήριξης για άτομα με αναπηρία

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-001744/2021 προς την Επιτροπή

Άρθρο 138 του Κανονισμού

Sylwia Spurek (Verts/ALE), Kim Van Sparrentak (Verts/ALE), Chiara Gemma (NI), José Gusmão (The Left), Jarosław Duda (PPE), Biljana Borzan (S&D), Rosanna Conte (ID), Tanja Fajon (S&D), Estrella Durá Ferrandis (S&D), Loucas Fourlas (PPE), Radka Maxová (S&D), Miriam Lexmann (PPE), Ádám Kósa (NI), Mónica Silvana González (S&D), Stelios Kympouropoulos (PPE), Milan Brglez (S&D), Tilly Metz (Verts/ALE), Katrin Langensiepen (Verts/ALE)

Θέμα:          Aποϊδρυματοποίηση των υπηρεσιών υποστήριξης για άτομα με αναπηρία

Στις 2 Οκτωβρίου 2015, η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία δημοσίευσε τις καταληκτικές της παρατηρήσεις σχετικά με την αρχική έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η επιτροπή εξέφρασε ανησυχίες για το γεγονός ότι τα άτομα με αναπηρία εξακολουθούν σε ολόκληρη την ΕΕ να ζουν σε ιδρύματα και όχι στις τοπικές τους κοινότητες, μολονότι ένας από τους προβλεπόμενους στα άρθρα 1 και 19 κύριους σκοπούς της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία είναι να διασφαλιστεί το δικαίωμα όλων των ατόμων με αναπηρία να ζουν υπό συνθήκες αυτονομίας.

Η επιτροπή επισήμανε ότι τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στα κράτη μέλη για τη διατήρηση ιδρυμάτων ή για επενδύσεις σε νέα οικιστικά συγκροτήματα που διατηρούν τον ιδρυματικό τρόπο λειτουργίας τους. Η επιτροπή συνέστησε στην ΕΕ να διακόψει τις δαπάνες αυτές και στη θέση τους να πραγματοποιήσει φιλόδοξες επενδύσεις στη διαδικασία αποϊδρυματοποίησης.

Υπό το φως των ανωτέρω ερωτάται η Επιτροπή:

1. Σε ποιες συγκεκριμένα ενέργειες έχει προβεί προκειμένου να αναστείλει, να αποσύρει ή να ανακτήσει τα κονδύλια που έχουν διατεθεί για την επέκταση ή την αναμόρφωση της ιδρυματικής φροντίδας;
2. Τι πράττει για να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια της ΕΕ χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στο πλαίσιο της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης;
3. Πώς αξιολογεί τον ρυθμό της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης στην ΕΕ;

Απάντηση της κ. Dalli εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

(7.7.2021)

Η Επιτροπή παρακολουθεί εάν τα κονδύλια της ΕΕ στηρίζουν επενδύσεις για την προώθηση της αυτόνομης διαβίωσης σύμφωνα με το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο[1], συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (UNCRPD). Ωστόσο, ενώ η Επιτροπή παρέχει τεχνικές συμβουλές σχετικά με την ορθή χρήση των κονδυλίων της ΕΕ για την εφαρμογή της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης, τα κράτη μέλη επιλέγουν και εφαρμόζουν εργασίες/έργα σύμφωνα με την αρχή της επιμερισμένης διαχείρισης. Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει παραβίαση της UNCRPD, μπορεί να προβεί σε διακοπή ή αναστολή χρηματοδότησης ή σε δημοσιονομική διόρθωση αν οι παράτυπες δαπάνες δεν έχουν διορθωθεί από τα κράτη μέλη. Μέχρι στιγμής η Επιτροπή δεν χρειάστηκε να προσφύγει στα μέτρα αυτά και δεν είναι ενήμερη για τυχόν διορθωτικά μέτρα που εφαρμόζονται σε επίπεδο κρατών μελών.

Για την περίοδο 2021-2027 ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων απαιτεί από τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή μια στρατηγική για τη μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα σε επίπεδο οικογένειας και σε επίπεδο τοπικής κοινότητας[2], καθώς και ένα εθνικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της εφαρμογής της UNCRPD[3]. Αμφότερες απαιτήσεις αποτελούν προϋπόθεση για τη χρήση των σχετικών κονδυλίων της πολιτικής συνοχής και θα πρέπει να εφαρμόζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού. Η Επιτροπή θα τις αξιολογήσει.

Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής, καταγγελίες κυρίως από οργανώσεις ατόμων με αναπηρία δείχνουν ότι πολλά άτομα εξακολουθούν να στερούνται το δικαίωμά τους στην αυτόνομη διαβίωση. Η πορεία της εφαρμογής συζητείται τακτικά μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών της Επιτροπής καθώς και σε άλλα φόρουμ. Έως το 2023 η Επιτροπή θα εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές με τις οποίες θα συστήσει στα κράτη μέλη βελτιώσεις σχετικά με την αυτόνομη διαβίωση και την ένταξη στην κοινωνία των ατόμων με αναπηρία.

[1]Αιτιολογική σκέψη 5 του ΚΚΔ, αιτιολογική σκέψη 30 και άρθρο 6 του κανονισμού για το ΕΚΤ+.

[2] Παράρτημα IV του ΚΚΔ, θεματικοί αναγκαίοι πρόσφοροι όροι 4.4. και 4.6.

[3] Παράρτημα III του ΚΚΔ, οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος της UNCRPD.