Ο γονιδιακός έλεγχος του κληρονομικού καρκίνου και η πλήρης ένταξή του στα εθνικά συστήματα υγείας
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-001926/2022 προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου (PPE), Λουκάς Φουρλάς (PPE)
Θέμα: Ο γονιδιακός έλεγχος του κληρονομικού καρκίνου και η πλήρης ένταξή του στα εθνικά συστήματα υγείας
Για την καλύτερη αντιμετώπιση και πρόληψη του κληρονομικού καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών οι εξετάσεις γενετικού ελέγχου καθίστανται απαραίτητες. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, το 10% των περιστατικών καρκίνου του μαστού οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες, ενώ το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 25% για τις περιπτώσεις καρκίνου των ωοθηκών.
Το πρόγραμμα «η ΕΕ για την υγεία» και πρωτοβουλίες όπως το «Cancer Diagnostic and Treatment for All» και το «Genomic for Public Health» στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στον εντοπισμό της γενετικής προδιάθεσης των ατόμων να αναπτύξουν καρκίνο. Ωστόσο, παρατηρούνται διαφορετικές πολιτικές μεταξύ των κρατών μελών, με αποτέλεσμα οι εξετάσεις γονιδιακού ελέγχου εμφάνισης καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, είτε να μην καλύπτονται πλήρως από ορισμένα εθνικά συστήματα υγείας, είτε να συνοδεύονται από αυστηρά κριτήρια για τη διεξαγωγή τους.
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάται η Επιτροπή:
- Προτίθεται να προβεί σε ενέργειες για την προώθηση της πλήρους ένταξης του γονιδιακού ελέγχου στα εθνικά συστήματα υγείας και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στην εν λόγω εξέταση;
- Σχεδιάζει να προωθήσει την εναρμόνιση και τη χρηματοδότηση των πολιτικών των κρατών μελών στον τομέα αυτό;
Απάντηση της κ. Κυριακίδου εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(20.7.2022)
Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου[1] έχει ως στόχο να στηρίξει τα κράτη μέλη ώστε να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ταχεία εξέλιξη της γονιδιωματικής στην πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την περίθαλψη του καρκίνου. Το 2021 η Επιτροπή δημοσίευσε πρόσκληση υποβολής προτάσεων για το έργο «Genomic for Public Health» [γονιδιωματική για τη δημόσια υγεία][2], το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα EU4Health[3] και θα στοχεύει στον προσδιορισμό της γενετικής προδιάθεσης ατόμων να αναπτύξουν καρκίνο και στη στοχευμένη πρόληψη του καρκίνου. Θα βοηθήσει επίσης τα κράτη μέλη να αναπτύξουν κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις για τον καλύτερο προσδιορισμό του ποιος και τι πρέπει να εξετάζεται, να οργανώσουν τις υπηρεσίες υγείας για την εφαρμογή γενετικών δοκιμών και να παράσχουν ειδική εκπαίδευση και κατάρτιση στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας.
Επιπλέον, η αποστολή για τον καρκίνο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»[4] στηρίζει μια ομοσπονδιοποιημένη, εικονική πλατφόρμα δεδομένων έρευνας για την κατανόηση του καρκίνου (UNCAN.eu[5]), σε συνδυασμό με κατάλληλες δράσεις έρευνας και καινοτομίας σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου και τους καθοριστικούς παράγοντες για την υγεία, την αλληλεπίδραση μεταξύ του καρκίνου και του ξενιστή (δηλ. του καρκινοπαθούς) και τη γενετική προδιάθεση.
Μια άλλη δράση που χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», η νέα σύμπραξη για την εξατομικευμένη ιατρική[6], η οποία πρόκειται να θεσπιστεί το 2023, θα προσδιορίζει προτεραιότητες για την έρευνα και εκπαίδευση στην εξατομικευμένη ιατρική, θα στηρίζει ερευνητικά προγράμματα σχετικά με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου και θα διατυπώνει συστάσεις για την ανάπτυξη προσεγγίσεων εξατομικευμένης ιατρικής στην καθημερινή ιατρική πρακτική.
Δεδομένου ότι το άρθρο 168 παράγραφος 7 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ[7] προβλέπει ότι η οργάνωση και η παροχή υγειονομικών υπηρεσιών αποτελεί εθνική αρμοδιότητα των κρατών μελών, η Επιτροπή μπορεί να αναλάβει μόνο υποστηρικτικό ρόλο. Η εναρμόνιση των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών μελών αποκλείεται στον τομέα αυτό (άρθρο 168 παράγραφος 5 της εν λόγω Συνθήκης).
[1] https://ec.europa.eu/health/system/files/2022-02/eu_cancer-plan_en_0.pdf
[2] https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/portal/screen/opportunities/topic-details/eu4h-2021-pj-15
[3] https://ec.europa.eu/health/funding/eu4health-programme-2021-2027-vision-healthier-european-union_el
[4] Βλ. πρόγραμμα εργασίας της αποστολής του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2022· https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe/eu-missions-horizon-europe/cancer_el.
[5] https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/portal/screen/opportunities/topic-details/horizon-miss-2021-uncan-01-01
[6] https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/research_and_innovation/funding/documents/ec_rtd_he-personalised-medicine.pdf
[7] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:12008E168&from=EL
